Enflasyon Düzeltmesi 2023 / Düzeltmeye Esas Tarih

 

Enflasyon Düzeltmesi - Stok Devir Hızı ile Stokların Düzeltilmesi

Enflasyon düzeltmesinde tebliğ Bakanlık tarafından yayınlandı. Tebliğe göre, enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak hesaplardan biri de stoklar hesabı. Tebliğde, stoklar hesabına özel olarak mükelleflere seçebilecekleri birden fazla yöntem bulunmaktadır. Bu yazımızda bu yöntemlerden stok devir hızı ile stokların düzeltilmesini açıklayacağız.

Bu yöntemi uygulayabilmek için öncelikle mükellefin stok devir hızını hesaplamamız gerekecek. 

Stok devir hızı hesaplama formülü ;

Stok devir hızını bulduktan sonra, stokların ortalama olarak kaç gün satılmadan stokta beklediğini hesaplıyoruz ;

Çıkan sonuçla stokların, ortalama olarak hangi aydan devrettiğini buluyoruz. Bu sonuç aynı zamanda stokların enflasyon düzeltmesine tabi tutulurken hangi endeks değerini kullanmamız gerektiğini gösteriyor.

Örnek Uygulama 

A Limited Şirketi'nin 2023 yılına  ait stok ve satılan malın maliyeti aşağıdaki gibi olsun ;

- Dönem başı stok : 100.000 TL

- Dönem sonu stok : 150.000 TL

- Satılan Malın Maliyeti : 625.000 TL

Stok devir hızını bulduktan sonra stokların ortalama giriş tarihlerini bulabiliriz. Bunun için bir yıllık gün sayısını bulduğumuz stok devir hızına bölüyoruz.

Bu sonuç bize bu firmanın stoklarının ortalama 73 günde satıldığını veya başka bir deyişle şu anki mevcut stokların ortalama 73 gün önce giriş yapıldığını göstermektedir. Şu anda 31 Aralık 2023 tarihli stoklar üzerinden bu hesaplamayı yaptığımız için bu tarihten 73 günü çıkarırsak stokların ortalama giriş değeri Ekim 2023 olmaktadır. Değerleme katsayısını bulmamız için Aralık 2023 dönemi endeks değerini Ekim 2023 dönemi endeks değerine bölmemiz gerekiyor ;

Bu formüle göre örneğimizdeki katsayı aşağıdaki gibi 1,039 çıkmaktadır.

Bu oran ile dönem sonu stok değerimizi çarptığımızda firmamızın 31 Aralık tarihli ve enflasyon düzeltmesi yapılmış stok değerini bulmuş oluyoruz. 

ATILACAK MUHASEBE KAYITLARI
	B	A
153	5.850,00		1.KAYIT
698		5.850,00
698	5.850,00		2.KAYIT
570		5.850,00

Enflasyon Düzeltmesi - Notlar 3

-   213 sayılı kanunun mükerrer 298’inci maddesinin ( A ) fıkrasının ( 8 ) numaralı bendinin ( b ) alt bendinin verdiği yetkiye dayanılarak, enflasyon düzeltmesi yapmak zorunda olan mükelleflerce, mali tablolardan sadece bilançonun enflasyon düzeltmesine tabi tutulması uygun görünmüştür.

-          -    Bir işletmenin enflasyon düzeltmesi yapması için iki şart öngörülmüştür ;

1-     Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olmak

2-     Bilanço esasına göre defter tutmak

 -  Kazançlarını  işletme hesabına göre tespit eden mükellefler ile serbest meslek kazanç defteri        
     tutan serbest meslek erbabı mükellefler enflasyon düzeltmesi yapamazlar. Ancak,  
     amortismana tabi iktisadi kıymetlerini bu tebliğe göre düzeltilmiş tutarları üzerinden 
     amortismana tabi tutabilirler.

 -  Parasal kıymetler : Ulusal para değerindeki değişmeler karşısında nominal değerleri aynı kalan  
     ancak satın alma güçleri fiyat hareketlerine göre ters yönde değişen kıymetler.   

Enflasyon Düzeltmesi - Notlar 2

- Amortismanın herhangi bir yılda yapılmamış olması durumunda, yeniden değerlemeye esas alınacak tutar bu amortismanlar tam olarak ayrılmış varsayılarak belirlenir.

-        - ( A ) fıkrası uyarınca enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların oluştuğu dönemlerde, bu fıkra uyarınca yeniden değerleme yapılmaz.

-        - Geçici 33’üncü maddesinde, ‘ Geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2021 ve 2022 hesap dönemleri ile 2023 hesap dönemi geçici vergi dönemlerinde mükerrer 298’inci madde kapsamındaki enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların oluşup oluşmadığına bakılmaksızın mali tablolar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz.

-        - 31/12/2023 tarihli mali tablolar, enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşup oluşmadığına bakılmaksızın enflasyon düzeltmesine tabi tutulur. Yapılan enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kar/zarar farkı geçmiş yıllar kar / zarar hesabında gösterilir. Bu şekilde tespit edilen geçmiş yıl karı vergiye tabi tutulmaz, geçmiş yıl zararı zarar olarak kabul edilmez.

        - Enflasyon Düzeltmesi - Notlar 3

Enflasyon Düzeltmesi - Notlar 1

-  En son 2004 takvim yılı itibarıyla yapılmıştır. 2020 yılına kadar gerekli koşullar oluşmamıştır. 2021 ve 2022 takvim yıllarında da 213 sayılı kanunun geçici 33 üncü maddesiyle enflasyon düzeltmesi 2023 yılı sonuna kadar ertelenmiştir.

-        -  Gerekli koşullar : Son üç hesap döneminde %100’den ve içinde bulunulan hesap döneminde % 10’dan fazla olması halinde mali tablolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutarlar. Enflasyon düzeltmesi uygulaması her iki şartın birlikte gerçekleşmemesi halinde sona erer.

-        - Kapsama giren mükellefler, geçici vergi dönemlerinin sonu itibarıyla mali tabloları düzenlemek ve enflasyon düzeltmesi yapmak zorundadırlar.

-        - Mali tablolarda yer alan parasal olmayan kıymetler kanunda belirtilen hükümlere göre enflasyon düzeltmesine tabi tutulur.

-        - Düzeltme katsayısı ; mali tabloların ait olduğu aya ilişkin fiyat endeksinin, düzeltmeye esas alınan tarihi içeren aya ait fiyat endeksine bölünmesiyle elde edilen katsayıyı ifade eder.

        * Enflasyon Düzeltmesi - Notlar 2

        * Enflasyon Düzeltmesi - Notlar 3